Druga składowa wczesnej interwencji
Wczesna diagnoza przy zastosowaniu wystandaryzowanych instrumentów diagnostycznych stosowanych w diagnozie klinicznej na całym świecie.
ADOS-2 jest wystandaryzowanym protokołem bezpośredniej obserwacji, składającym się z pięciu modułów zróżnicowanych pod względem wieku i etapu rozwoju językowego diagnozowanej osoby. Każdy moduł obejmuje zestaw prób umożliwiających obserwację nieprawidłowości charakterystycznych dla zaburzeń ze spektrum autyzmu. Badanie narzędziem ADOS-2 trwa od trzydziestu do czterdziestu pięciu minut.
ADI–R to wystandaryzowany wywiad kliniczny przeznaczony do diagnozowania dzieci (od 24 miesiąca wieku umysłowego) oraz dorosłych, składający się z 93 pozycji. Wywiad przeprowadzany jest z rodzicem, opiekunem lub nauczycielem osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Trwa od półtorej do trzech godzin.
ADOS-2 i ADI-R pozwalają zebrać kompleksowe informacje dotyczące rozwoju diagnozowanej osoby. Na ich podstawie możliwa jest ocena zaobserwowanych nieprawidłowości charakterystycznych dla zaburzeń ze spektrum autyzmu, objawiających się w czterech kluczowych sferach: społecznej, komunikacyjnej, zachowań i zainteresowań, oraz wyobraźni i kreatywności.
ADOS-2 i ADI-R są obecnie najpowszechniej używanymi instrumentami diagnostycznymi, stanowiącymi tzw. „złoty standard” diagnozy. Przetłumaczone zostały na języki duński, holenderski, fiński, francuski, niemiecki, grecki, hebrajski, węgierski, islandzki, włoski, koreański, norweski, rumuński, rosyjski, hiszpański oraz szwedzki.
Dr Joanna Kwasiborska-Dudek z Centrum Adesse i dr Izabela Chojnicka z Uniwersytetu Warszawskiego (autorka polskiej wersji językowej obu narzędzi) w lipcu 2010 r. jako pierwsze osoby w Polsce uzyskały certyfikaty uprawniające do stosowania instrumentów ADOS i ADI-R, a następnie wspólnie przeprowadziły pierwszy etap walidacji polskiej wersji językowej tych narzędzi w ramach projektu zrealizowanego przy współpracy Centrum Adesse, Akademii Pedagogiki Specjalnej oraz Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.